نمایش مبدأ برای چهار تاقی (آتشکده الزین (الذین) - طارم)

<big>نوع اثر: محوطه دینی</big> 

<big>محل جغرافیایی: شهرستان طارم، بخش چورزق، دهستان دستجرده، روستای الزین (الذین)</big>

<big>موقعیت: منتهی الیه شمال روستای اَلزین (الذین).</big> 

<big>ارتفاع از سطح آب های آزاد: ۴۸۱ متر</big>

<big>ابعاد بنا: جهت شمالی - جنوبی: ۴ متر؛ شرقی - غربی: ۴ متر</big>

<big>'''توصیف محوّطه:''' آتشکده الذین که مردم روستا به آن نام مقبره را اطلاق می‏‏ کنند، یک چهارتاقی است دهانه‏ ی پایه‏ های طاق ها ۳۵۵ سانتیمتر است. طاق ها به حالت تیزه دار هستند.</big>

<big>ضخامت هرکدام از پایه‏ ها ۱۱۵ سانتیمتر است. چهارطاق روی چهار جهت فرعی منطبق گردیده ‏اند. در طاق شمال غربی، یک سکو مانند وجود دارد. مصالح بنا سنگ و ملات گچ است. داخل بنا را نیز با گچ اندود کرده ‏اند. سقف بنا، نیم کروی است که مرکز آن بر مرکز بنا منطبق گردیده است؛ البته از داخل بنا، نیم کره ی گنبد کامل نیست و بیشتر بیضوی به نظر می رسد. ارتفاع چهارتاقی از کف تا نقطه‏ ی سقف ۳۲۱ سانتیمتر است. در مرکز سقف، یک روزنه‏ ی مستطیلی به ابعاد ۳۵× ۳۱ قرار دارد به واسطه‏ ی مرمّت های چندباره، سازه مقداری از حالت اصلی خود خارج شده است؛ به طور مثال، طاق غربی فرم خود را از دست داده و سقف بنا نیز اندکی ناموزون گشته است. رأس قوس طاق تا لبه ی سقف ۲۱ سانتیمتر فاصله دارد. گنبد به فاصله‏ ی نیم متر از چهار کنج روی بنا، عقب تر است. پایه ی پاکار طاق های بنا، اندکی به خارج متمایل است؛ اینکار جهت مهار رانش طاق ها و سقف است.</big> 

<big>بنای معروف به آتشکده(چهارتاقی) در انتهای شمالی روستای الزین قرار دارد؛ این بنا از شمال به گورستان قدیمی و سپس تپّه ی ماهورها و بلندی ها منتهی می ‏شود. از شرق، خانه‏ های روستا آن را محدود می ‏‏کند. از غرب با گورستان و از جنوب با یکی از معابر و سپس خانه ‏های روستا همجوار است. مصالح استفاده شده در ساخت این بنا، لاشه‏ سنگ و ملاتِ آهک است. بنا شامل یک فضای مربع شکل و گنبدی روی آن است. فضای اصلی بنا از چهارطاق تقریباً هم شکل و هم اندازه تشکیل شده که بر روی چهار جرز مربع شکل قرار گرفته است. ابعاد بنا تقریبا ۴×۴ متر است. جرزها ۱×۱ متر هستند و در محلّی که طاق بر آنها قرار گرفته(پاطاق قوس) اندکی به داخل تورفتگی دارند. هر چهارطاق دارای قوس جناغی تند است. بلندی طاقها از کف بنا ۲ متر می ‏باشد. روی مجموع چهارطاق گنبدی نیم دایرهای قرار گرفته و بنایی را به وجود آورده که به اعتقاد برخی از پژوهشگران آتشکده ای از دوران ساسانی است.</big> 

<big>'''یافته ‏های سطحی:''' نداریم</big>

<big>'''آسیب ‏شناسی محوّطه:''' نزولات جوّی، فرآیندهای هوا دیدگی، فرسایش، حکّاکی روی اَندود دیواره ای داخلی بنا و سوراخ کردن کف بنا در سه نقطه. درسال های اخیر، بنا توسط سازمان میراث فرهنگی استان، مرمّت شده است.</big>

<big>'''دوره‏ های ‏فرهنگی:''' ساسانی و براساس برخی شواهد و مدارک موجود، این بنا در دوران میانی اسلام مورد استفاده قرار داشته است. سبک معماری بنا شباهت زیادی به چهار تاقی های دوران پیش از اسلام ایران دارد(عالی، ۱۳۸۷: مدخل شماره، ۳۷، صص. ۱۵۵-۱۵۹).</big>

<big>مشخصات ثبت: این اثر در تاریخ اول مهر ۱۳۵۳ با شماره ی ثبت ۹۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.</big>